جشن پنبه پیتُک

   جشن پنجه پیتُک 

اِسه شمایی بَرِک مختصر موگوم این جشن چیه و دَرِش چیا مینَن.

پیتک(pitok) در گویش طالقانی دارای سه معنی مختلف می باشد.

۱- جلیقه نمدی بدون آستین که آن را روی لباس میپوشند.

۲- پنج روز آخر فروردین.

۳- تره صحرایی که در اوایل بهار می روید.

4- در زبان طالقانی به خواب کوتاه، چرت، خواب سرپایی، پیتکی خو  نیز می گویند.

طالقان که سردسیره جا هسه، در اصل بُهارش با اندکی تأخیر شروع موبو. ایرانیان باستان دی کلاً 12 ماه سی روزه داشتُن و چون سال 365 روز هسه، 12 تا سی روز میبو 360 روز و آن پنج روز آخر ساله پنجه موگوتَن و جشن می گیتَن. اما جشن پنجه در طالقانِ سردسیر، با یک ماه تأخیر شروع موبو یعنی از 25 فروردین و به آن جشن پنجه پیتک موگون. مردم طالقان این پنج روزه مثل یه هدیه خدایی میدَنَن و اونه رِ نه تنها جزوِ سال حساب نمینَن بلکه حتی عمرشانی میان دی حساب نمینَن و خودشانی بَرِک می خَنَن: پنجه نه روی سال دره، نه روی ماه نه روی روز، خوشی و عیش ها کن هر شب و روز

طالقانیان اعتقاد دارند هرجوری که پیتکشان بگذره، تمام سالِ در پیش رو، همانجوری میگذره، لذا سعی مینَن خجیره کارانه انجام هَدیَن تا سالشان خُجیر گرده. از جمله رسوم طالقانیان در این جشن، اینَن هسه:

1-  پیتک گشت: گشت و گذار خارج از روستا که به قول اهالی شگون داره.

2-  پوشیدن لباس نو و تیمیز

3-  باخوردَنِ خجیرترین غذاها و 25 قلم از خوراکیان (شامل او، نان و نمک) که بدنشانه قوی کنه و سالم بمانَن و بقول امروزی طبیبان، سلامتشانه بیمه کُنَن.

4-  بیدار بُماندن و از چُرت و بیحالی پرهیز کَردُن

5-  آشتی کردن و رفع کدورتها و صلح و صفا

6-  آزار نرساندن به حشرات و حیوانات نظیر مورچه و زنبور (عقیده شان اینه کُشتن حشرات موذی در پیتک، باعث ازدیادشان مِگرده)

7-  تعطیل کردن کارهای ناتمام و پرهیز از ببافتن و بدوتن (عقیده دارن کلاً هر کاری که درِش گره دَره مثل بدوتُن، باعث موبو کارشانی میان گره دُکُوِه و امورشان پیت بَخوره!)

8-  بِپَتَن نان مخصوص (پیتک کُلاس، اگردک، گرد)

9-  باخوردُن غذای مخصوص (پیتک پلو)

10-  فرستادن مجمه برای نو عروس، نُمزه و والدین پیر و اوشانی که با هم قهرُن برای آشتی.

11-   کوُشتی گیری (مردان با هم کوشتی گیری و زورآزمایی مینَن).

12-  تُ باخُوردن جوانان که عقیده دارِن گره کارشانه وا مینه و به مُرادشان (که اکثراً گیرُردَنِ خجیره همسر هسه) میرسن. 

13- جمع آوری آب نیسان که موگون خیلی شفا دار و خاصیت داره.